صیانت از میراث فرهنگی و محیط پیرامون آن، وظیفه ملی و بین المللی است.

تاریخ انتشار: 15 آبان 1399 تعداد بازدید: 905

در مطالعات حوزه میراث فرهنگی، یک اثر به هیچ‌روی منفرد نبوده و در تعامل کامل با محیط پیرامونش جانمایی، ساخته می‌شود و بقا می یابد. در واقع یک اثر بدون بافت طبیعی و جغرافیایی خود معنا نداشته و مانند درختی بی ریشه محکوم به نابودی در کوتاه‌ترین زمان است. چغازنبیل یا ال اونتاش نیز از این قاعده مستثنی نیست. ساخت و دوام این شهر باستانی در تعامل و هماهنگی کامل با محیط اطراف خود قرار داد. مکان شهر با نگاه ویژه به توپوگرافی منطقه و به ویژه طاقدیس سردارآباد انتخاب شده است، از اینرو هرگونه تغییر در وضعیت آن موجب برهم خوردن تعادل و تعامل شهر و آثار آن با نقطه نشانه‌های طبیعی- فرهنگی تشکیل‌دهنده اش خواهد شد.  با توجه به اهمیت بستر جغرافیایی و طبیعی آثار فرهنگی و تاریخی، مرکز میراث جهانی همواره علاوه بر جسم اصلی آن اثر، محیط پیرامونی آثار جهانی را از اجرای اصلی سازنده آن آثار می‌داند.  این مرکز با  توجه ویژه‌ به محیط پیرامون، همواره از کشورهای عضو، انتظار معرفی و  تضمین حراست از حریم آثار را داشته است.
ایران نیز به عنوان عضوی از کنوانسیون میراث جهانی، با تکیه بر مطالعات باستان‌شناسی، زمین ‌شناسی و زمین ریخت‌شناسی، معماری، هیدرولوژی، اقلیم‌شناسی و ... عرصه و حرایم آثار میراث جهانی خود را شناسایی و برای حفاظت از آن‌ها ضوابطی تعیین می‌نماید که باید به تایید کمیته میراث جهانی برسد.
در سطح ملی نیز، نه تنها وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، بلکه سایر ارگان‌های دولتی باید در هماهنگی کامل برای حفاظت از میراث فرهنگی قدم بردارند. با توجه به لزوم همکاری دستگاه‌های مختلف اداری، اجرایی و قضائی کشور برای صیانت از میراث فرهنگی، به موجب قانون هرگونه عملیات اجرایی در مرحله امکان سنجی نیازمند استعلام از وزارت میراث فرهنگی است.
پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و هفت تپه در صف مقدم صیانت و حراست از عرصه و حرایم محوطه میراث جهانی چغازنبیل و محیط پیرامون آن قرار دارد. یکی از مهم‌ترین ضوابط حفاظت از حریم چغازنبیل و جلوگیری از برهم خوردن تعادل اثر با منطقه، ممنوعیت احداث کارخانه و تغییر توپوگرافی در محدوده حریم است. ممانعت از احداث کارخانه و تسطیح و تغییر توپوگرافی در حریم ضوابطی است که ایران متعهد به اجرای آن به یونسکو شده است.   
از سال 1397، که اولین نشانه‌های احداث کارخانه قند فانی گستر در حرائم درجه یک و دو مشخص شد، پایگاه میراث جهانی چغازنبیل در نامه‌های اداری و با حضور در محل، این فعالیت را ممنوع اعلام کرد و مانع ادامه آن شد. ممانعت پایگاه از احداث کارخانه و تلاش مالکان آن برای احداث کارخانه به مبارزه‌ای تبدیل شد که در این دو سال ادامه داشته است. در این مدت پایگاه با کمک اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و در جلسات متعدد با سایر ارگان‌های مرتبط مانند فرمانداری، استانداری و دادگستری توانست تا حدودی مانع از فعالیت کارخانه شود و در آینده نیز از هیچ تلاشی برای اجرای تعهدات ملی و بین المللی مبنی بر صیانت عرصه و حرائم میراث فرهنگی فروگذار نخواهد کرد.